Τον Δεκέμβριο, η απογραφή των ΗΠΑ πρότεινε αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο κατηγοριοποιεί την αναπηρία. Εάν εφαρμόζονταν, οι αλλαγές θα μείωναν τον αριθμό των Αμερικανών που καταμετρώνται ως άτομα με αναπηρία, ενώ οι ειδικοί λένε ότι τα άτομα με αναπηρία ήδη υποκαταμετρώνται.
Η απογραφή άνοιξε την πρότασή της για δημόσια σχόλια- ο καθένας μπορεί να υποβάλει μόνος του ένα σχόλιο σχετικά με μια κανονιστική ρύθμιση ομοσπονδιακής υπηρεσίας. Αλλά στη συγκεκριμένη περίπτωση, οι άνθρωποι που επηρεάζονταν περισσότερο από την πρόταση είχαν περισσότερα εμπόδια για να δώσουν τη γνώμη τους.
“Ήταν πολύ σημαντικό για μένα να προσπαθήσω να βρω πώς θα δώσω τη δυνατότητα σε αυτούς τους ανθρώπους να γράψουν και να υποβάλουν ένα σχόλιο όσο το δυνατόν καλύτερα”, δήλωσε ο Matthew Cortland, ανώτερος συνεργάτης του Data for Progress. Έχοντας αυτό κατά νου, δημιούργησαν έναν βοηθό GPT-4 bot για τους ανθρώπους που ήθελαν να υποβάλουν τα δικά τους σχόλια. Ο Cortland έχει διεξάγει εκστρατείες σχολιασμού με στόχο κανονισμούς που σχετίζονται με την αναπηρία στο παρελθόν, αλλά αυτή ήταν η πρώτη τους με τη βοήθεια τεχνητής νοημοσύνης.
“Σας ευχαριστώ, αυτό μου επέτρεψε να παράγω το είδος του σχολίου που πάντα ήθελα να παράγω”, τους είπε ένα άτομο. “Υπάρχει πολύ μεγάλη ομίχλη στο μυαλό μου για να το κάνω αυτό τώρα”.
Ανάλογα με το ποιος μετράει, το 12,6% ή και το 25% του πληθυσμού έχει αναπηρία. Η ίδια η αναπηρία ορίζεται με μυριάδες τρόπους, αλλά σε γενικές γραμμές περιλαμβάνει σωματικές, διανοητικές και γνωστικές βλάβες μαζί με χρόνιες ασθένειες. ένα άτομο με σωματικές αναπηρίες μπορεί να χρησιμοποιεί αναπηρικό αμαξίδιο, ενώ μια σοβαρή, περιοριστική της ενέργειας ασθένεια, όπως η μακρά κολπίτιδα, μπορεί να καθιστά δύσκολο για τους ανθρώπους να διαχειριστούν εργασίες της καθημερινής ζωής.
Η τεχνητή νοημοσύνη – είτε με τη μορφή επεξεργασίας φυσικής γλώσσας, είτε με τη μορφή της όρασης υπολογιστή, είτε με τη γεννητική τεχνητή νοημοσύνη όπως το GPT-4 – μπορεί να έχει θετικές επιπτώσεις στην κοινότητα των ατόμων με αναπηρία, αλλά γενικά, το μέλλον της τεχνητής νοημοσύνης και της αναπηρίας φαίνεται αρκετά ζοφερό.
“Ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζεται και χρησιμοποιείται συχνά η τεχνητή νοημοσύνη είναι ουσιαστικά φρενολογία με μαθηματικά”, λέει ο Joshua Earle, επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Βιρτζίνια, ο οποίος συνδέει την ιστορία της ευγονικής με την τεχνολογία. Οι άνθρωποι που δεν είναι εξοικειωμένοι με την αναπηρία έχουν αρνητικές απόψεις που διαμορφώνονται από τα μέσα ενημέρωσης, την ποπ κουλτούρα, τα ρυθμιστικά πλαίσια και τους ανθρώπους γύρω τους, θεωρώντας την αναπηρία ως έλλειμμα και όχι ως πολιτισμική ταυτότητα. Ένα σύστημα που απαξιώνει τις ζωές των ατόμων με αναπηρία μέσω συνήθειας και σχεδιασμού είναι ένα σύστημα που θα συνεχίσει να επαναλαμβάνει αυτά τα λάθη στα τεχνικά προϊόντα.
Η στάση αυτή απεικονίζεται έντονα στις συζητήσεις σχετικά με τη διατίμηση της περίθαλψης στο αποκορύφωμα της πανδημίας του ιού covid-19. Εμφανίζεται επίσης με τη μορφή των ποιοτικά προσαρμοσμένων ετών ζωής (QALYs), ενός εργαλείου “αποτελεσματικότητας κόστους” με τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης που χρησιμοποιείται σε περιβάλλοντα υγειονομικής περίθαλψης για τον προσδιορισμό της “ποιότητας ζωής” μέσω εξωτερικών μετρήσεων και όχι της εγγενούς αξίας της ζωής κάποιου. Για παράδειγμα, η αδυναμία εξόδου από το σπίτι μπορεί να μετρηθεί ως πόντος εις βάρος κάποιου, όπως και μια εκφυλιστική ασθένεια που περιορίζει τη σωματική δραστηριότητα ή την απασχολησιμότητα. Μια χαμηλή βαθμολογία μπορεί να οδηγήσει στην απόρριψη μιας συγκεκριμένης ιατρικής παρέμβασης σε αναλύσεις κόστους-οφέλους- γιατί να συμμετάσχει σε δαπανηρές θεραπείες για κάποιον που θεωρείται πιθανό να ζήσει μια μικρότερη ζωή με αναπηρία;
Η υπόσχεση της τεχνητής νοημοσύνης είναι ότι η αυτοματοποίηση θα διευκολύνει την εργασία, αλλά τι ακριβώς θα διευκολυνθεί; Το 2023, μια έρευνα της ProPublica αποκάλυψε ότι ο ασφαλιστικός γίγαντας Cigna χρησιμοποιούσε έναν εσωτερικό αλγόριθμο που σημείωνε αυτόματα τις αιτήσεις κάλυψης, επιτρέποντας στους γιατρούς να υπογράφουν μαζικές αρνήσεις, οι οποίες στόχευαν δυσανάλογα άτομα με αναπηρία με πολύπλοκες ιατρικές ανάγκες. Το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης δεν είναι ο μόνος χώρος στον οποίο τα αλγοριθμικά εργαλεία και η τεχνητή νοημοσύνη μπορούν να λειτουργήσουν εις βάρος των ατόμων με αναπηρία. Πρόκειται για μια αυξανόμενη κοινοτυπία στην απασχόληση, όπου τα εργαλεία για τον έλεγχο των υποψηφίων για εργασία μπορούν να εισάγουν προκαταλήψεις, όπως και οι λογικοί γρίφοι και τα παιχνίδια που χρησιμοποιούνται από ορισμένους υπεύθυνους προσλήψεων ή η παρακολούθηση των ματιών και της έκφρασης που συνοδεύει ορισμένες συνεντεύξεις.
Γενικότερα, λέει η Ashley Shew, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Virginia Tech που ειδικεύεται στην αναπηρία και την τεχνολογία, “τροφοδοτεί την επιπλέον επιτήρηση των ατόμων με αναπηρία” μέσω τεχνολογιών που τους ξεχωρίζουν.
Τέτοιες τεχνολογίες βασίζονται συχνά σε δύο υποθέσεις: ότι πολλοί άνθρωποι προσποιούνται ή υπερβάλλουν για την αναπηρία τους, καθιστώντας την πρόληψη της απάτης κρίσιμη, και ότι η ζωή με αναπηρία δεν αξίζει να ζει κανείς. Ως εκ τούτου, οι αποφάσεις σχετικά με την κατανομή των πόρων και την κοινωνική ένταξη – είτε πρόκειται για υπηρεσίες κατ’ οίκον φροντίδας, είτε για την πρόσβαση στον χώρο εργασίας, είτε για τη δυνατότητα προσέγγισης ατόμων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης – δεν χρειάζεται να θεωρούν τα άτομα με αναπηρία ίσα με τα άτομα χωρίς αναπηρία. Αυτή η στάση αντανακλάται στα εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης που κατασκευάζει η κοινωνία.
Δεν χρειάζεται να είναι έτσι.
Η δημιουργική χρήση του GPT-4 από την Cortland για να βοηθήσει τα άτομα με αναπηρία να συμμετάσχουν στην πολιτική διαδικασία είναι ενδεικτική του πώς, στα σωστά χέρια, η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να γίνει ένα πολύτιμο εργαλείο προσβασιμότητας. Υπάρχουν αναρίθμητα παραδείγματα αυτού, αν κοιτάξετε στα σωστά σημεία – για παράδειγμα, στις αρχές του 2023, το Midjourney κυκλοφόρησε μια λειτουργία που θα δημιουργούσε alt text για εικόνες, αυξάνοντας την προσβασιμότητα για τυφλούς και άτομα με χαμηλή όραση.
Η Amy Gaeta, ακαδημαϊκός και ποιήτρια που ειδικεύεται στις αλληλεπιδράσεις μεταξύ ανθρώπου και τεχνολογίας, βλέπει επίσης δυνατότητες για την τεχνητή νοημοσύνη που “μπορεί να αναλάβει πραγματικά κουραστικές εργασίες για [τα άτομα με αναπηρία] που είναι ήδη καταπονημένα, εξαιρετικά κουρασμένα” και να τις αυτοματοποιήσει, συμπληρώνοντας έντυπα, για παράδειγμα, ή προσφέροντας συζητήσεις εξάσκησης για συνεντεύξεις εργασίας και κοινωνικές συναναστροφές. Οι ίδιες τεχνολογίες θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για δραστηριότητες όπως η καταπολέμηση ασφαλιστικών εταιρειών για άδικες αρνήσεις.
“Οι άνθρωποι που θα το χρησιμοποιούν θα είναι πιθανότατα εκείνοι που θα είναι οι καταλληλότεροι για να καταλάβουν πότε κάνει κάτι λάθος”, παρατηρεί ο Earle στο πλαίσιο των τεχνολογιών που αναπτύσσονται γύρω ή για, αλλά όχι μαζί με τα άτομα με αναπηρία. Για ένα πραγματικά λαμπρό μέλλον στην τεχνητή νοημοσύνη, η τεχνολογική κοινότητα πρέπει να αγκαλιάσει από την αρχή τα άτομα με αναπηρία ως καινοτόμους, προγραμματιστές, σχεδιαστές, δημιουργούς και, ναι, ως χρήστες με το δικό τους δικαίωμα που μπορούν να διαμορφώσουν ουσιαστικά τις τεχνολογίες που διαμεσολαβούν στον κόσμο γύρω τους.
