Δεδομένου ότι ακόμη δεν ξέρουμε γιατί και πώς ο ανθρώπινος εγκέφαλος δημιουργεί όνειρα ενώ κοιμόμαστε, η αντιμετώπιση των χρόνιων εφιαλτών είναι μια πραγματικά μεγάλη πρόκληση. Ωστόσο, τώρα, μια νέα πολύ ενδιαφέρουσα επιστημονική έρευνα έδειξε ότι ο συνδυασμός δύο απλών θεραπειών μπορεί να μειώσει τη συχνότητα εμφάνισής τους!
Αναλυτικότερα, επιστήμονες επιστράτευσαν 36 εθελοντές που είχαν διαγνωστεί με ‘διαταραχή εφιαλτών’, ζητώντας τους να ξαναγράψουν τους πιο συχνούς εφιάλτες τους με θετικό τρόπο, βάζοντάς τους στη συνέχεια να ακούνε ένα ήχο που σχετιζόταν με θετικές εμπειρίες, καθώς κοιμόντουσαν.
- Ένας από τους συντάκτες της επιστημονικής μελέτης είναι και ο Έλληνας Λάμπρος Περόγαμβρος, ανώτερος ερευνητής Ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Γενεύης στην Ελβετία, ο οποίος μιλώντας σχετικά, τόνισε:
Υπάρχει μια σχέση μεταξύ των συναισθημάτων που βιώνουμε στα όνειρα μας και της γενικότερης συναισθηματικής μας ευημερίας.
Με βάση αυτή την παρατήρηση, είχαμε την ιδέα ότι θα μπορούσαμε να βοηθήσουμε τους ανθρώπους, χειραγωγώντας τα συναισθήματα στα όνειρά τους. Σε αυτή τη μελέτη, δείχνουμε ότι μπορούμε να μειώσουμε τον αριθμό των πολύ αρνητικών και συναισθηματικά ισχυρών ονείρων σε ασθενείς που υποφέρουν από εφιάλτες.
Η ιδέα πίσω από την έρευνα:
Το 2010 επιστήμονες διαπίστωσαν ότι η αναπαραγωγή ήχων που οι άνθρωποι έχουν συνδέσει με ένα συγκεκριμένο ερέθισμα, όσο κάποιος κοιμάται, μπορεί να βοηθήσει στην ενίσχυση της μνήμης του εν λόγω ερεθίσματος. Αυτό ονομάστηκε στοχευμένη επανενεργοποίηση της μνήμης (targeted memory reactivation, TMR). Ο Περόγαμβρος και οι συνεργάτες του, λοιπόν, θέλησαν να διαπιστώσουν αν η τεχνική αυτή θα μπορούσε να βελτιώσει την αποτελεσματικότητα της ‘imagery rehearsal’ θεραπείας (IRT).
Το πείραμα:
Η επιστημονική ομάδα, λοιπόν, έβαλε αρχικά τους 36 εθελοντές να γεμίσουν ένα ημερολόγιο για δύο εβδομάδες, καταγράφοντας στατιστικά για τον ύπνο τους και τα όνειρα που έβλεπαν. Έπειτα, όλοι έλαβαν μια IRT συνεδρία, με τους επιστήμονες να χωρίζουν μετά τους συμμετέχοντες σε δύο groups.
Οι μισοί υποβλήθηκαν και σε μια TMR συνεδρία, για να δημιουργηθεί μια σύνδεση μεταξύ μιας θετικής εκδοχής των εφιαλτών τους και ενός ήχου. Οι άλλοι μισοί ήταν η ομάδα ελέγχου και έτσι κλήθηκαν να φανταστούν μια λιγότερο φρικτή εκδοχή ενός εφιάλτη τους, χωρίς όμως να εκτίθενται σε θετικούς ήχους.
Και οι δύο ομάδες έλαβαν ένα ζευγάρι ακουστικών ύπνου που έπαιζε κάθε 10 δευτερόλεπτα ένα ήχο – τη νότα C69 ενός πιάνου – και πιο συγκεκριμένα κατά τη διάρκεια του REM ύπνου, όταν δηλαδή οι εφιάλτες ήταν πιο πιθανό να εμφανιστούν.
Τα αποτελέσματα:
Η πρώτη αξιολόγηση των αποτελεσμάτων έγινε μετά από δύο εβδομάδες, με τις ομάδες να γεμίζουν άλλο ένα ημερολόγιο, ενώ οι επιστήμονες μίλησαν ξανά μαζί τους τρεις μήνες μετά, χωρίς κανένα άλλο είδος θεραπείας.
Κατά την έναρξη της μελέτης, η ομάδα ελέγχου είχε κατά μέσο όρο 2,58 εφιάλτες την εβδομάδα, ενώ η ομάδα που έκανε και την TMR θεραπεία είχε κατά μέσο όρο 2,94 εφιάλτες την εβδομάδα. Μέχρι το τέλος της μελέτης, η ομάδα ελέγχου είδε σημαντική μείωση σε 1,02 εφιάλτες την εβδομάδα, ενώ η TMR ομάδα είδε δραματική πτώση σε μόλις 0,19 εφιάλτες την εβδομάδα. Ακόμη πιο ελπιδοφόρο μάλιστα είναι ότι η TMR ομάδα ανέφερε και αύξηση των χαρούμενων ονείρων.
Μετά από το διάστημα των τριών μηνών, οι εφιάλτες είχαν αυξηθεί ελαφρώς και στις δύο ομάδες, σε 1,48 και 0,33 ανά εβδομάδα αντίστοιχα. Ωστόσο, ο αριθμός εξακολουθεί να είναι εντυπωσιακά μικρότερος, γεγονός που υποδηλώνει ότι η χρήση της στοχευμένης επανενεργοποίησης της μνήμης για την υποστήριξη της IRT θεραπείας μπορεί όντως να οδηγεί σε πολύ ελπιδοφόρα αποτελέσματα.
- Τελικά, η επανάληψη ενός ήχου που έχει συσχετιστεί με τη θετική έκδοση ενός εφιάλτη φαίνεται πως μπορεί να βοηθήσει σημαντικά στην εξάλειψή του!
Η επιστημονική έρευνα αναρτήθηκε στο Current Biology στις 27 Οκτωβρίου, με επίσημο τίτλο ‘Enhancing imagery rehearsal therapy for nightmares with targeted memory reactivation’.
