Είναι πάντα δύσκολο να αποδείξουμε το αντίθετο. Αλλά νομίζω πως μπορούμε να πούμε με ασφάλεια μετά από τεράστια ποσά δεδομένων και έρευνας σε βάθος δεκαετιών, πως δεν υπάρχουν επαρκή δεδομένα ότι η κατάθλιψη προκαλείται από ανωμαλίες της σεροτονίνης, ειδικότερα από χαμηλά επίπεδα αυτής ή μειωμένη δραστηριότητα.
Η πεποίθηση πως η χημική ανισορροπία στον εγκέφαλο προκαλεί κατάθλιψη, υιοθετήθηκε από τα μέσα του 20ου αιώνα, με τα πρώτα φαρμακευτικά σκευάσματα να μπαίνουν στην αγορά τη δεκαετία του ’80.
Η δημοφιλία της θεωρίας της “χημικής ανισορροπίας” συνέπεσε με μία τεράστια αύξηση στη χρήση αντικαταθλιπτικών. Οι συνταγογραφήσεις για αντικαταθλιπτικά έχουν εκτοξευτεί δραματικά από τη δεκαετία του ’90, με έναν στους έξι ενήλικους στην Αγγλία και το 2% των εφήβων να παίρνουν αντικαταθλιπτικά κάθε χρόνο.
Οι ερευνητές ανέλυσαν όλες τις μελέτες που έχουν γίνει για το θέμα μέχρι σήμερα και βρήκαν πως ο ρόλος της σεροτονίνης στην κατάθλιψη είναι τουλάχιστον περιορισμένος. Αποδίδουν λοιπόν αυτά τα χαμηλότερα επίπεδα σεροτονίνης σε άτομα με κατάθλιψη, στη δράση του σώματος το οποίο αντιδρά στη αλλαγές της βιοχημείας του.
Το συμπέρασμα είναι πως η κατάθλιψη είναι μία περίπλοκη κατάσταση και δεν μπορεί να αποδοθεί απλά σε ένα ελάττωμα.
Η άποψή μας είναι πως δεν πρέπει να λέμε στους ασθενείς πως η κατάθλιψη προκαλείται από χαμηλά επίπεδα σεροτονίνης ή από μία χημική ανισορροπία και δεν πρέπει να πιστεύουν πως τα αντικαταθλιπτικά λειτουργούν στοχεύοντας αυτές τις μη αποδεδειγμένες ανισορροπίες.
Χρειάζονται περαιτέρω έρευνες για να διαπιστώσουμε το φαινόμενο placebo και άλλες εκδοχές της νευροχημείας. Κυρίως όμως, πρέπει να έχουμε ειλικρινείς συζητήσεις για το πόσα λίγα γνωρίζουμε σήμερα για τη φύση της χρόνιας κατάθλιψης και να είμαστε σκεπτικοί για τα πραγματικά κόστη και οφέλη των αντικαταθλιπτικών.
Η έρευνα δημοσιεύτηκε στο Molecular Psychiatry.
