Στις 09:19 ώρα Ελλάδος το πρωί της Δευτέρας εκτοξεύτηκε με προορισμό τη Σελήνη η αποστολή Peregrine της NASA. Η αποστολή Peregrine Lunar Lander πήρε το όνομα της από το γεράκι peregrine που είναι το ταχύτερο πτηνό κατάδυσης και γενικότερα το ταχύτερο ζώο στον πλανήτη. Σύμφωνα με τα παγκόσμια ρεκόρ Γκίνες, το 2005 ένα γεράκι peregrine καταγράφηκε να κάνει κατάδυση με ταχύτητες άνω των 380 χλμ./ώρα.
Στο πλαίσιο της απόφασης που έχει πάρει η NASA να περιορίσει στο ελάχιστο την οργάνωση διαστημικών αποστολών με αποκλειστικά δικά της μέσα και τη σύναψη συνεργασιών με τον ιδιωτικό τομέα για το σύνολο των δραστηριοτήτων της η αμερικανική διαστημική υπηρεσία είχε συμφωνήσει με τις εταιρείες Astrobotic και United Launch Alliance για την αποστολή Peregrine.
Μια σεληνάκατος εκτοξεύτηκε πάνω σε ένα νέο τύπο πυραύλων, τον Vulcan Centaur και είναι η πρώτη επίσημη εκτόξευση και μεταφορά φορτίου στο Διάστημα του νέου πυραύλου. Η αποστολή αυτή οργανώθηκε από το τμήμα Commercial Lunar Payload Services (CLPS) της NASA το οποίο δημιουργήθηκε για να ασχολείται με τις αποστολές μεταφοράς φορτίων στη Σελήνη σε συνεργασία με ιδιωτικούς φορείς.
Προηγμένο εργαστήριο
Η σεληνάκατος της αποστολής είναι εξοπλισμένη με μια σειρά από όργανα μελέτης του σεληνιακού περιβάλλοντος.
Ένα από τα όργανα αυτά είναι το PITMS (Peregrine ion trap mass spectrometer) θα ερευνήσει τη σεληνιακή εξώσφαιρα, η οποία είναι ένα λεπτό αέριο περίβλημα γύρω από το φεγγάρι, χρησιμοποιώντας τη φασματομετρία μάζας.
Η φασματομετρία μάζας αναφέρεται στην τεχνική που χρησιμοποιούν οι επιστήμονες για να μετρήσουν την αναλογία μάζας προς φορτίο των ιόντων, τα οποία είναι φορτισμένα σωματίδια όπως άτομα υδρογόνου που συγκρατούν ένα θετικό πρωτόνιο, αλλά όχι αρνητικό ηλεκτρόνιο για να εξισορροπηθεί το πρωτόνιο.
«Τα αποτελέσματα της επιστήμης από το PITMS θα στοχεύουν στη βελτίωση της γνώσης μας για την αφθονία και τη συμπεριφορά των πτητικών οργανικών ενώσεων στο φεγγάρι (άχρωμα και άοσμα υγρά και αέρια) και τον τρόπο με τον οποίο ανταποκρίνονται σε διαταραχές όπως η εξάτμιση πυραύλων», δήλωσε ο Ράιαν Γουάτκινς, στέλεχος στο Γραφείο Στρατηγικής και Ένταξης της Επιστημονικής Εξερεύνησης της NASA.
Το Peregrine θα φέρει επίσης ένα σύστημα φασματόμετρου νετρονίων, το NSS, το οποίο θα μετρήσει την ποσότητα των νετρονίων κοντά στη σεληνιακή επιφάνεια καθώς και τις αλληλεπιδράσεις τους. Το NSS θα βοηθήσει τους επιστήμονες να καταλάβουν πόσο υδρογόνο υπάρχει στο σεληνιακό περιβάλλον καθώς και τα επίπεδα ενυδάτωσης του εδάφους.
Η σεληνάκατος θα διαθέτει επίσης τη συστοιχία LRA, που είναι μια συσκευή που αποτελείται από οκτώ ανακλαστήρες που μοιάζουν με καθρέφτες σε μια μικρή δομή στήριξης αλουμινίου: «Το LRA θα επιτρέψει την εμβέλεια λέιζερ ακριβείας για να βοηθήσει στον προσδιορισμό αποστάσεων από οποιοδήποτε διαστημόπλοιο σε τροχιά ή προσελήνωσης. Το LRA θα είναι ένα παθητικό οπτικό όργανο που θα λειτουργεί ως μόνιμος δείκτης θέσης στο φεγγάρι τις επόμενες δεκαετίες» λέει ο Γουάτκινς.
Άλλα όργανα που στέλνει η NASA με την αποστολή περιλαμβάνουν το υπέρυθρο σύστημα φασματόμετρου πτητικών NIRVSS και το φασματόμετρο γραμμικής μεταφοράς ενέργειας LETS.
«Το NIRVSS είναι μια σουίτα αισθητήρων που περιλαμβάνει ένα φασματόμετρο στο εγγύς υπέρυθρο, ένα θερμικό ραδιόμετρο και μια συσκευή απεικόνισης επτά χρωμάτων υψηλής ανάλυσης. Αυτοί οι αισθητήρες θα κάνουν παρατηρήσεις της σεληνιακής επιφάνειας για να καθορίσουν τη σύνθεση της επιφάνειας, τη μορφολογία και το θερμικό περιβάλλον» εξηγεί ο Γουάτκινς.
Το LETS είναι μια οθόνη παρακολούθησης ακτινοβολίας που θα ξεκινήσει να κάνει μετρήσεις και αναλύσεις της επιφάνειας της Σελήνης όταν η σεληνάκατος είναι ακόμη σε τροχιά γύρω από τον φυσικό μας δορυφόρο.
Η οθόνη αυτή θα βοηθήσει τους επιστήμονες να διαπιστώσουν της αλληλεπιδράσεις των ηλιακών σωματιδίων με τη σεληνάκατο κατά τη διάρκεια της πτήσης. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό γιατί εάν οι άνθρωποι πρόκειται να μένουν σε σεληνιακή τροχιά για μεγάλα χρονικά διαστήματα αλλά και στη σεληνιακή επιφάνεια και θα είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ποια προστατευτικά μέτρα θα πρέπει να ληφθούν για να αποτρέψουν την υπερβολική έκθεση στην επικίνδυνη ηλιακή και κοσμική ακτινοβολία.
Τα μεξικάνικα ρομπότ
Μαζί με το Peregrine θα ταξιδέψουν και πέντε αυτόνομα «μικρο-ρομπότ» όπως τα χαρακτηρίζουν οι δημιουργοί τους. Πρόκειται για πέντε μικροσκοπικά ρομποτάκια μήκους μόλις δέκα εκατοστών και βάρους 60 γραμμαρίων που έχουν κατασκευαστεί από μια ομάδα 250 φοιτητών του Εργαστηρίου Ειδικών Οργάνων (LINX) του Εθνικού Αυτόνομου Πανεπιστημίου του Μεξικού (UNAM).
Τα πέντε ρομπότ θα διασκορπισθούν στο σεληνιακό έδαφος με μηχανισμό παρόμοιο με καταπέλτη. Θα πραγματοποιήσουν ατμοσφαιρικές μετρήσεις και αναλύσεις και αποτελούν μέρος του ερευνητικού προγράμματος COLEMNA του Μεξικού στο πλαίσιο του οποίου θα αποστέλλονται ομάδες τέτοιων μικρο-ρομπότ που θα έχουν διαφόρων ειδών δυνατότητων. Κάποια θα μπορούν εκτός των άλλων να ενώνονται μεταξύ τους και να δημιουργούν φωτοβολταϊκά συστήματα, άλλα θα μπορούν να κάνουν ελέγχους στο έδαφος για να διαπιστωθεί αν είναι εφικτή και ασφαλής η δημιουργία εγκαταστάσεων εκεί κ.α.
