Μπορεί το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στο Νταβός να επικεντρώνεται γύρω από την οικονομία, την πολιτική και γεωστρατηγικού χαρακτήρα ζητήματα αλλά φέτος πραγματοποιούνται πλήθος εκδηλώσεων και διαλέξεων που σχετίζονται με τις τελευταίες εξελίξεις στην επιστήμη και την τεχνολογία με σημαντικές ανακοινώσεις από κορυφαίους ειδικούς σε αυτούς τους τομείς. Σε αυτόν τον διάλογο δεν θα μπορούσε φυσικά να απουσιάσει η επελαύνουσα νέα γενιά τεχνολογιών τεχνητής νοημοσύνης.
Την πρόβλεψη ότι το 2024 θα εξελιχθεί σε έτος- ορόσημο για τα ανθρωποειδή ρομπότ με τεχνητή νοημοσύνης διατύπωσε σήμερα, από το βήμα της διάσκεψης «Greek House Davos 2024», ο Τζακ Χίνταρι, CEO και συνιδρυτής της «Sandbox AQ», εταιρείας τεχνητής νοημοσύνης και κβαντικής τεχνολογίας, που ξεπήδησε από τους κόλπους της «Alphabet», μητρικής της Google. «Στους επόμενους 36 ή 48 μήνες, θα αρχίσουμε να βλέπουμε ενσωματωμένη τεχνητή νοημοσύνη (embodied AI). Και αυτός είναι ένας φανταχτερός τρόπος για να περιγράψουμε τα ρομπότ» εκτίμησε ο Χίνταρι, ο οποίος μάλιστα γνωστοποίησε ότι προσεκλήθη στην Ελλάδα για συναντήσεις με τον πρωθυπουργό και υπουργούς.
Γιατί όμως τα ρομπότ δεν έχουν ήδη απογειωθεί; «Επειδή ο κόσμος μας προορίζεται για ανθρώπους. Για παράδειγμα έχουμε πόμολα και όλων των ειδών τις συσκευές και εργαλεία σχεδιασμένα για ανθρώπους. Έτσι, ένα ρομπότ με ρόδες κι ένα δυσκίνητο χεράκι, δεν πρόκειται να τα καταφέρει σε αυτό τον κόσμο. Τα τελευταία πέντε χρόνια όμως, στον κόσμο των ανθρώπων, πέντε διαφορετικές τεχνολογίες έχουν συγκλίνει, για να φτάσουμε σε αυτή τη στιγμή το 2024. Και κάνω μια πρόβλεψη εδώ, στο “Greek House”: το 2024, θα δούμε μια “στιγμή ChatGPT” για τα ανθρωποειδή ρομπότ. Θα δούμε επιδείξεις πραγματικών λειτουργικών ανθρωποειδών ρομπότ, τόσο συναρπαστικές, που θα μας πείσουν» είπε και πρόσθεσε ότι η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να προσφέρει σημαντικές λύσεις στην ανθρωπότητα, σε δύο τομείς, για τους οποίους όλα τα κράτη -είτε μιλάμε για τις ΗΠΑ είτε για την Ελλάδα ή το Ηνωμένο Βασίλειο- διαρκώς πασχίζουν διαρκώς να λύσουν προβλήματα: την υγεία και την εκπαίδευση
Αυτό δεν σημαίνει πάντως ότι η είσοδος των ρομπότ στην υγεία ή την εκπαίδευση θα εκτοπίσει τους γιατρούς, τους νοσηλευτές ή τους καθηγητές και τους δασκάλους: «θέλουμε γιατροί και νοσηλευτές να επικεντρωθούν στη δουλειά τους» είπε, προσθέτοντας ότι τα ρομπότ μπορούν να κάνουν εργασίες όπως η απολύμανση των δωματίων στα νοσοκομεία από βακτήρια και παθογόνα. «Δεν μπορούμε να απαλλαγούμε από αυτά χωρίς το υπεριώδες φως, το οποίο όμως μπορεί να είναι επικίνδυνο για τον άνθρωπο. Ένα ρομπότ θα μπορούσε να σταλεί σε ένα δωμάτιο, να κλείσει την πόρτα και να το απολυμάνει, ώστε να είναι έτοιμο για τον επόμενο ασθενή» σημείωσε και πρόσθεσε ότι η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί επίσης να βοηθήσει τους ακτινολόγους στην αξιολόγηση ακτινογραφιών ή τους ιατρούς να κάνουν διαγνώσεις, «σκανάροντας» για λογαριασμό τους ογκώδεις φακέλους ασθενών.
Περισσότερες γυναίκες γιατροί, δάσκαλοι μέντορες και ένα ιδιαίτερο σχολείο
Αντίστοιχα, στην εκπαίδευση, η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης και των Μεγάλων Γλωσσικών Μοντέλων (LLMs), που όμως εκπαιδεύονται με τα σωστά δεδομένα, θα μπορούσε να κάνει τη διαφορά. «Χθες, εδώ στο Νταβός, η Sandbox AQ και άλλοι εγκαινιάσαμε το πρώτο παγκοσμίως LLM RAG. Για να εξηγήσω τι σημαίνει αυτό πρακτικά, ας δούμε ένα σενάριο. Θέλουμε περισσότερες γυναίκες να γίνουν γιατροί. Πού θα εκπαιδευτούν όμως; Μήπως πρόκειται να βρούμε μαγικά τα χρήματα για να δημιουργήσουμε πέντε νέες ιατρικές σχολές; Αυτό δεν πρόκειται να συμβεί. Αυτό που μπορούμε να κάνουμε όμως, είναι να πάρουμε τη δύναμη των LLMs και να δημιουργήσουμε εξατομικευμένη εκπαίδευση (…) Το πρόβλημα είναι ότι τα LLMs αντλούν δεδομένα και από μυθιστορήματα επιστημονικής φαντασίας ή άλλα ψυχαγωγικά είδη (…).
Αυτό που ανακοινώσαμε χθες είναι μεγάλα γλωσσικά μοντέλα, που εκπαιδεύονται με βάση δεδομένα ειδικά για την εκπαίδευση ανθρώπων που θα γίνουν γιατροί και νοσηλευτές» σημείωσε, γνωστοποιώντας ότι στο μοντέλο ΑΙ δόθηκε ένα corpus 700 ιατρικών και νοσηλευτικών εγχειριδίων, αδειοδοτημένων, επικυρωμένων και αξιολογημένων από peers, στο πλαίσιο αυτού που ονομάζεται “επαυξημένη γεννήτρια ανάκτησης” (RAG- Retrieval Augmented Generator). O συνδυασμός LLM και RAG είναι το μέλλον της εκπαίδευσης» τόνισε, διευκρινίζοντας ότι με τη χρήση τέτοιων εργαλείων, οι καθηγητές δεν θα υποκατασταθούν, αλλά θα μπορούν να κάνουν πιο δημιουργική εργασία.
Ενδεικτικά ανέφερε το παράδειγμα ενός σχολείου στην ευρύτερη περιοχή του Όστιν στις ΗΠΑ, του «Alpha School». Στο ιδιαίτερο αυτό σχολείο, κατά τις δύο πρώτες ώρες κάθε ημέρας, από τις 9 ώς τις 11 το πρωί, τα παιδιά δεν παρακολουθούν τυπικά ένα μάθημα, αλλά αλληλεπιδρούν -με χρήση ΑΙ- με ένα iPad που προσφέρει υλικό εξατομικευμένο με βάση τις ανάγκες τους και προσαρμοσμένο στον δικό τους ρυθμό μάθησης. «Ο δάσκαλος είναι εκεί, αλλά περισσότερο ως coach και μέντορας, παρά ως το άτομο που μονολογεί μέσα στην αίθουσα. Δεν “ξεφορτωνόμαστε” τους δασκάλους, αλλά τους ενισχύουμε με εργαλεία πολύ εξατομικευμένης αλληλεπίδρασης, που βασίζονται σε τεχνητή νοημοσύνη εκπαιδευμένη όχι με τυχαία πράγματα από το Δαδίκτυο, αλλά με βάση το κατάλληλο υλικό» συνόψισε.
Αφελείς συζητήσεις και η ΑΙ ως εργαλείο στα χέρια της Βόρειας Κορέας
Ζούμε σε μια εποχή που όλοι -πολίτες, οργανισμοί και κυβερνήσεις- συζητούν για την τεχνητή νοημοσύνη. Γίνονται όμως οι «σωστές» συζητήσεις ως προς τη χάραξη πολιτικής για τα θέματα της ΑΙ; Κατά τον Χίνταρι, παρότι συζητήσεις πολιτικής γίνονται πολλές και είναι απαραίτητες, ωστόσο καθώς άλλες μορφές ΑΙ αναδύονται, οι συζητήσεις αυτές θα φαίνονται αφελείς. Όπως είπε, μεγάλο μέρος των συζητήσεων που γίνονται σήμερα για το θέμα στρέφονται γύρω από την τεχνητή νοημοσύνη- Εξολοθρευτή και ένα δυστοπικό, μετα-αποκαλυπτικό μέλλον. Αυτή είναι φυσικά μια συζήτηση που χρειάζεται να γίνεται, αλλά που δεν αντιμετωπίζει την τρέχουσα απειλή: το γεγονός ότι η τεχνητή νοημοσύνη είναι για τους χάκερ σε όλον τον κόσμο το εργαλείο των ονείρων τους, είπε. Το ίδιο, συμπλήρωσε, ισχύει και για ολόκληρα κράτη, που επενδύουν μεγάλα ποσά και απασχολούν χιλιάδες ανθρώπους, ώστε να αξιοποιήσουν την ΤΝ όχι μόνο για την προάσπιση της χώρας τους, αλλά και για (κυβερν)οεπιθέσεις σε άλλες χώρες και κυρίως στις εταιρείες που δραστηριοποιούνται σε αυτές, με στόχο την κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας ή τα χτυπήματα με κακόβουλο λογισμικό τύπου ransomware.
Χαρακτηριστικό ως προς αυτό είναι το παράδειγμα της Βόρειας Κορέας, στον προϋπολογισμό της οποίας υπάρχει, κατά τον Χίνταρι, σχετικό κονδύλιο. Η χώρα κατέγραψε πέρυσι έσοδα 650 εκατομμυρίων δολαρίων από τη χρήση ransomware. «Στα χέρια των Βορειοκορεατών, η τεχνητή νοημοσύνη γίνεται ένα σούπερ εργαλείο κυβερνοεπιθέσεων και phishing» είπε και συμπλήρωσε πως όταν σκεφτόμαστε ένα εθνικό σχέδιο πολιτικής γύρω από την ΑΙ, αυτή είναι μια πολύ σημαντική παράμετρος που πρέπει να ληφθεί υπόψη.
Στον αντίκτυπο που μπορεί να έχει ο συνδυασμός τεχνητής νοημοσύνης και κβαντικής τεχνολογίας αναφέρθηκε η δρ Nadia Carlsten (Νάντια Κάρλστεν), Head of Product στη SandboxAQ, η οποία αναφερόμενη ωστόσο στην ωριμότητα της κβαντικής τεχνολογίας είπε ότι χρειάζεται να συνειδητοποιήσουμε ότι οι πρακτικές εφαρμογές της κβαντικής υπολογιστικής απέχουν αρκετά χρόνια ακόμα. Ωστόσο, δημιουργείται σημαντικό πλεονέκτημα για όσες επιχειρήσεις προσπαθήσουν ήδη από τώρα να αντιληφθούν τι μπορεί -και τι δεν μπορεί- να κάνει η κβαντική τεχνολογία.
«Στη φαρμακευτική βιομηχανία, για παράδειγμα, καλό είναι να γνωρίζετε ότι ουδείς αμφισβητεί ότι οι κβαντικοί υπολογιστές θα είναι καλύτεροι στους υπολογισμούς μοριακών συστημάτων. Αυτό συμβαίνει επειδή τα μόρια είναι κβαντικά συστήματα (…) Αν λοιπόν δραστηριοποιείστε σε αυτόν τον κλάδο, θα πρέπει να κάνετε ό,τι μπορείτε για να μάθετε περισσότερα για τους κβαντικούς υπολογιστές τώρα, ώστε να τους αξιοποιήσετε μια μέρα ως μέρος της αλυσίδας εργαλείων σας. Η άλλη εφαρμογή για την οποία είναι διάσημη η κβαντική είναι η ικανότητά της να σπάει την κρυπτογράφηση RSA (σ.σ. κρυπταλγόριθμων ασύμμετρου κλειδιού). Αυτό δεν έχει συμβεί ακόμη, επειδή οι κβαντικοί υπολογιστές δεν είναι αρκετά ισχυροί για να το κάνουν. Γνωρίζουμε όμως ότι θα συμβεί κάποια στιγμή. Το ερώτημα είναι πότε και ανάλογα με το ποιον θα ρωτήσετε, θα ακούσετε μια διαφορετική ιστορία. Αλλά αυτό που έχουμε δει είναι ότι οι εταιρείες που προετοιμάζονται για εκείνη την ημέρα είναι πολύ πιο μπροστά από την άποψη της γενικής ασφάλειας» ειπε χαρακτηριστικά η Κάρλστεν και πρόσθεσε πως κάθε βιομηχανία θα επηρεαστεί από το quantum, έστω και μόνο λόγω της κρυπτογράφησης: «η φαρμακευτική, η βιοτεχνολογία, η επιστήμη των υλικών, οτιδήποτε έχει να κάνει με τη δημιουργία νέων μορίων, θα επηρεαστεί δραστικά τόσο από την κβαντική όσο και από την τεχνητή νοημοσύνη και τα προηγμένα σύνολα εργαλείων πραγματοποίησης προσομοιώσεων» εξήγησε.
Κβαντικό «GPS» και πόσα qubits* …κάνουν τη διαφορά
Πρόσθεσε πως παρότι συνήθως μιλάμε για κβαντικούς υπολογιστές, υπάρχουν και άλλες ενδιαφέρουσες κβαντικές τεχνολογίες, όπως η κβαντική ανίχνευση, ήτοι η χρήση κβαντικών συστημάτων για την πραγματοποίηση μετρήσεων. «Ένα από τα διασκεδαστικά πράγματα που μπορούμε να μετρήσουμε είναι τα μαγνητικά πεδία. Η Γη έχει μαγνητικό πεδίο. Το ανθρώπινο σώμα έχει μαγνητικό πεδίο. Οπότε υπάρχουν δύο εφαρμογές, η μία είναι για την ιατρική απεικόνιση (μέσω του μαγνητικού πεδίου του σώματος) ώστε να κάνουμε διαγνώσεις (κάτι που βρίσκεται ήδη υπό δοκιμή σε μερικά νοσοκομεία) και η άλλη η πλοήγηση. Χρησιμοποιώντας την ίδια τεχνική, λαμβάνοντας δηλαδή μαγνητικά πεδία, μπορούμε πραγματικά να υπολογίσουμε μια τοποθεσία, χωρίς να χρειάζεται να χρησιμοποιήσουμε GPS (…) Σήμερα βλέπουμε αυτή τη δυνατότητα ως ένα πιο ασφαλές συμπλήρωμα του GPS, στο οποίο δεν είναι δυνατόν να γίνουν παρεμβολές, καθώς το σήμα είναι το ίδιο το μαγνητικό πεδίο της Γης. Τελικά, ποιος ξέρει, μπορεί μια μέρα ίσως να το υποκαταστήσει» υπογράμμισε.
Πότε θα μπορούσαμε να δούμε τις πρώτες πρακτικές εφαρμογές των κβαντικών υπολογιστών; «Αυτή τη στιγμή γίνεται ένας αγώνας για να πετύχουμε αυτό που λέγεται “logical qubits”, δηλαδή πολλαπλά φυσικά qubits τα οποία στην πραγματικότητα λειτουργούν μαζί ως μία μονάδα, ένα είδος υπολογιστικής μονάδας. Όταν φτάνουμε σε περισσότερα από μια χούφτα “λογικών qubits”, τότε είναι που αρχίζουν να συμβαίνουν ενδιαφέροντα πράγματα. Η QuEra, εταιρεία κβαντικών υπολογιστών, μόλις ανακοίνωσε (κβαντικό επεξεργαστή με) 48 qubits. Αυτό είναι μεγάλο ορόσημο, αλλά δεν είναι αρκετό. Με τα ποσοστά σφάλματος που καταγράφονται τώρα, θα χρειαστούμε εκατοντάδες, χιλιάδες qubits. Οπότε θα χρειαστεί χρόνος (…) Νομίζω ότι αυτό που θα δούμε (όταν το πετύχουμε) είναι προβλήματα αυξανόμενης σημασίας που θα αρχίσουν να επιλύονται. Θα είμαστε σε θέση να κάνουμε κάτι που θα είναι αρκετά ενδιαφέρον στην περιοχή των 1000 λογικών qubits. Και μετά θα χρειαστούν 100.000 για να προσομοιώσουμε ένα μόριο που είναι χρήσιμο για την ανακάλυψη φαρμάκων».
