Οι αλγόριθμοι των μέσων κοινωνικής δικτύωσης είναι τα «αόρατα» συστήματα που καθορίζουν τι θα δούμε πρώτα στην οθόνη μας. Κάθε φορά που ανοίγουμε το Facebook, το Instagram, το TikTok ή το X (Twitter), ένας μηχανισμός τεχνητής νοημοσύνης αξιολογεί εκατοντάδες σήματα για να αποφασίσει ποιο περιεχόμενο θα προωθήσει. Στόχος τους δεν είναι μόνο να μας κρατήσουν συνδεδεμένους περισσότερο, αλλά και να προσαρμόσουν την εμπειρία μας στις προσωπικές μας προτιμήσεις.
Στην πράξη, οι αλγόριθμοι λειτουργούν με βάση τρεις βασικούς παράγοντες: σχετικότητα, αλληλεπίδραση και χρονικότητα. Για παράδειγμα, αν κάνετε συχνά like ή σχόλια σε αναρτήσεις ενός συγκεκριμένου λογαριασμού, το σύστημα «καταλαβαίνει» ότι σας ενδιαφέρει και θα εμφανίζει πιο συχνά περιεχόμενό του. Παράλληλα, οι πιο πρόσφατες δημοσιεύσεις έχουν προτεραιότητα, εκτός αν κάποιο παλαιότερο post συγκεντρώνει μεγάλη απήχηση και θεωρείται ακόμα επίκαιρο.
Η εμπλοκή (engagement) παίζει καθοριστικό ρόλο. Βίντεο ή φωτογραφίες που συγκεντρώνουν πολλά σχόλια και κοινοποιήσεις αποκτούν μεγαλύτερη ορατότητα, καθώς το σύστημα τα ερμηνεύει ως πιο ενδιαφέροντα για το ευρύτερο κοινό. Στο TikTok, για παράδειγμα, ακόμα και ένας νέος δημιουργός μπορεί να δει το περιεχόμενό του να γίνεται viral, αν οι πρώτες αντιδράσεις είναι θετικές.
Πέρα από αυτά, οι αλγόριθμοι λαμβάνουν υπόψη προσωπικά δεδομένα και συμπεριφορές χρήσης: πόσο χρόνο περνάτε σε κάθε ανάρτηση, ποια θέματα αναζητάτε, ακόμη και ποιους λογαριασμούς έχετε αγνοήσει. Έτσι δημιουργείται ένα εξατομικευμένο «προφίλ ενδιαφερόντων», που τροφοδοτεί συνεχώς τη ροή σας με παρόμοιο περιεχόμενο.
Η λογική αυτή έχει και θετικά και αρνητικά. Από τη μία, μας επιτρέπει να βλέπουμε γρήγορα πράγματα που μας αφορούν πραγματικά. Από την άλλη, δημιουργεί τον κίνδυνο της λεγόμενης «φούσκας φίλτρου», δηλαδή της περιορισμένης έκθεσης σε διαφορετικές απόψεις και πληροφορίες.
Κατανοώντας πώς λειτουργούν οι αλγόριθμοι, μπορούμε να αποκτήσουμε μεγαλύτερο έλεγχο στην εμπειρία μας. Μέσα από ρυθμίσεις, επιλογή ποικιλίας πηγών και συνειδητή χρήση, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορούν να γίνουν πιο χρήσιμα και λιγότερο χειριστικά εργαλεία στην καθημερινότητά μας.
