Η εφίδρωση είναι ένα φυσιολογικό μέρος του συστήματος ψύξης του σώματος μας, βοηθώντας στην απελευθέρωση θερμότητας και στη διατήρηση της βέλτιστης θερμοκρασίας. Ωστόσο, το να ξυπνάτε τακτικά κατά τη διάρκεια της νύχτας, βρεγμένοι από την υπερβολική εφίδρωση, δεν είναι φυσιολογικό.
Ορισμένοι παράγοντες είναι ακίνδυνοι (ένα ζεστό υπνοδωμάτιο) ή ακόμη και σχετίζονται με θετικές αλλαγές στον τρόπο ζωής (άσκηση). Άλλοι έχουν μια υποκείμενη αιτία όπως εμμηνόπαυση, λοίμωξη, ασθένεια ή φαρμακευτική αγωγή.
Έλεγχος θερμοκρασίας και εφίδρωση
Ο υποθάλαμος, που βρίσκεται στον εγκέφαλο, αποτελεί μέρος του ενδοκρινικού συστήματος και του κέντρου ελέγχου θερμοκρασίας του σώματος. Περιέχει θερμοκρασιακούς αισθητήρες που λαμβάνουν πληροφορίες από νευρικά κύτταρα (θερμοϋποδοχείς) που βρίσκονται κεντρικά (στα όργανα) και περιφερικά στο δέρμα.
- Οι θερμοϋποδοχείς ανιχνεύουν αλλαγές στη θερμοκρασία του σώματος, στέλνοντας σήματα στον υποθάλαμο. Αυτά τα σήματα θα ενεργοποιήσουν είτε την εφίδρωση για να δροσίσουν το σώμα είτε το τρέμουλο για να ζεστάνουν το σώμα.
Ορμόνες και νυχτερινές εφιδρώσεις
Οποιοσδήποτε, ανεξαρτήτως ηλικίας ή φύλου, μπορεί να εμφανίσει νυχτερινές εφιδρώσεις. Ωστόσο, οι γυναίκες εμφανίζουν νυχτερινές εφιδρώσεις πιο συχνά από τους άνδρες, κυρίως λόγω της εμμηνόπαυσης και άλλων σχετικών αλλαγών στα επίπεδα των ορμονών.
Περίπου το 80% των γυναικών εμφανίζουν εξάψεις ή νυχτερινές εφιδρώσεις μετά την εμμηνόπαυση (όταν η περίοδος έχει σταματήσει για 12 μήνες) και κατά την περιεμμηνόπαυση (το διάστημα που οδηγεί σε αυτήν).
Ενώ τόσο οι εξάψεις όσο και οι νυχτερινές εφιδρώσεις προκαλούν μια αίσθηση υπερθέρμανσης, είναι διαφορετικές εμπειρίες που σχετίζονται με την εμμηνόπαυση. Οι εξάψεις που εμφανίζονται κατά τη διάρκεια της ημέρας, είναι παροδικά επεισόδια κοκκινίσματος και μπορεί να περιλαμβάνουν εφίδρωση. Οι νυχτερινές εφιδρώσεις εμφανίζονται τη νύχτα και περιλαμβάνουν μια έντονη περίοδο εφίδρωσης. Πιστεύεται ότι οι αλλαγές στα επίπεδα των οιστρογόνων επηρεάζουν τα επίπεδα της νορεπινεφρίνης και της σεροτονίνης, δύο νευροδιαβιβαστών που επηρεάζουν τη ρύθμιση της θερμοκρασίας στον υποθάλαμο.
Οι ορμόνες επηρεάζουν επίσης τις νυχτερινές εφιδρώσεις στους άνδρες, ιδιαίτερα σε εκείνους με χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης, μια κατάσταση γνωστή ως υπογοναδισμός. Περίπου το 38% των ανδρών άνω των 45 ετών έχουν χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης, αλλά μπορεί να επηρεάσει άνδρες σε οποιαδήποτε ηλικία.
Λοιμώξεις, ασθένειες και φαρμακευτική αγωγή
Όταν το σώμα μας καταπολεμά μια λοίμωξη, η θερμοκρασία του σώματός μας συχνά αυξάνεται. Αυτό μπορεί να διεγείρει την εφίδρωση για να δροσιστεί και να μειώσει τη θερμοκρασία του σώματος.
Ελαφρές λοιμώξεις, όπως το κοινό κρυολόγημα, μπορούν να προκαλέσουν νυχτερινές εφιδρώσεις. Είναι επίσης ένα σύμπτωμα σοβαρών λοιμώξεων, όπως ο ιός της ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας (HIV) και ασθενειών, όπως το λέμφωμα Hodgkin ή ο λέμφωμα μη Hodgkin. Ωστόσο, οι νυχτερινές εφιδρώσεις είναι σπάνια το μόνο σύμπτωμα.
Φάρμακα, όπως οι εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRIs), τα κορτικοστεροειδή, η αντικατάσταση της θυρεοειδικής ορμόνης και η μεθαδόνη μπορούν να προκαλέσουν νυχτερινές εφιδρώσεις. Αυτά τα φάρμακα επηρεάζουν περιοχές του εγκεφάλου και νευροδιαβιβαστές που ελέγχουν και διεγείρουν την εφίδρωση.
- Η τακτική κατανάλωση αλκοόλ (ιδιαίτερα η εξάρτηση από το αλκοόλ) και η χρήση ναρκωτικών μπορούν επίσης να αυξήσουν τον κίνδυνο νυχτερινών εφιδρώσεων.
Στρες, ροχαλητό και έντονη άσκηση
Οι νυχτερινές εφιδρώσεις αναφέρονται συχνά από άτομα με άγχος. Το ψυχολογικό στρες ενεργοποιεί το σύστημα μάχης ή φυγής του σώματος απελευθερώνοντας νευροδιαβιβαστές που αυξάνουν τον καρδιακό ρυθμό, την αναπνοή και την αρτηριακή πίεση. Αυτό προκαλεί τη θέρμανση του σώματος, οπότε αρχίζει να ιδρώνει για να δροσιστεί ξανά.
Οι νυχτερινές εφιδρώσεις μπορεί επίσης να αυξήσουν το άγχος, προκαλώντας περισσότερη εφίδρωση, η οποία με τη σειρά της οδηγεί σε λιγότερο ύπνο και περισσότερο άγχος.
Εάν το άγχος προκαλεί νυχτερινές εφιδρώσεις και αυτό προκαλεί δυσφορία, είναι καλύτερο να σηκωθείτε, να κινηθείτε και να ασχοληθείτε με μια χαλαρωτική δραστηριότητα, κατά προτίμηση σε ένα σκοτεινό ή χαμηλά φωτισμένο δωμάτιο.
Οι νυχτερινές εφιδρώσεις έχουν επίσης συνδεθεί με διαταραχές του ύπνου, όπως η αποφρακτική υπνική άπνοια, κατά την οποία οι αεραγωγοί αποφράσσονται επανειλημμένα κατά τη διάρκεια του ύπνου και υπάρχει δυνατό ροχαλητό. Περίπου το ένα τρίτο των ατόμων με αποφρακτική άπνοια ύπνου παρουσιάζουν τακτικά νυχτερινές εφιδρώσεις. Η ακριβής αιτία δεν έχει καθοριστεί, αλλά η έρευνα δείχνει ότι συνδέεται με χαμηλά επίπεδα οξυγόνου στο αίμα (υποξαιμία) και/ή υψηλή αρτηριακή πίεση.
- Οι άνθρωποι μπορούν να παρουσιάσουν νυχτερινές εφιδρώσεις έπειτα από προπονήσεις υψηλής έντασης. Η έντονη άσκηση μπορεί να διεγείρει τον θυρεοειδή, αυξάνοντας τον βασικό μεταβολικό ρυθμό και τη θερμοκρασία του σώματος για έως και 14 ώρες μετά την προπόνηση. Επομένως, οι νυχτερινές εφιδρώσεις μπορεί να εμφανιστούν ακόμη και έπειτα από μια έντονη πρωινή προπόνηση.
Οι νυχτερινές εφιδρώσεις μπορεί να υποδεικνύουν υπερπροπόνηση και/ή υποσιτισμό. Εάν δεν καταναλώνονται αρκετές θερμίδες για να υποστηρίξουν την αύξηση της προπόνησης, το σάκχαρο στο αίμα μπορεί να πέσει και να εμφανίσετε υπογλυκαιμία, η οποία μπορεί να προκαλέσει νυχτερινές εφιδρώσεις.
Πότε να ζητήσετε βοήθεια
Υπάρχουν πολλές παθήσεις υγείας και φάρμακα που μπορούν να προκαλέσουν νυχτερινές εφιδρώσεις και να επηρεάσουν τον ύπνο.
Εάν είναι τακτικές, προκαλούν δυσφορία, επηρεάζουν τον ύπνο ή συνοδεύονται από συμπτώματα, όπως κόπωση ή απώλεια βάρους (που δεν σχετίζεται με αλλαγές στον τρόπο ζωής ή τη διατροφή), μιλήστε με έναν γιατρό για να σας βοηθήσει να καθορίσει την αιτία. Ο γιατρός μπορεί να σας προτείνει εναλλακτικές φαρμακευτικές αγωγές από αυτές που παίρνετε ή να σας συστήσει εξετάσεις ή έρευνες.
5 πράγματα για να δοκιμάσετε
Επίσης μπορείτε να δοκιμάσετε τις 5 ακόλουθες ιδέες:
- Κοιμηθείτε σε ένα δροσερό δωμάτιο και χρησιμοποιήστε έναν ανεμιστήρα εάν χρειάζεται.
- Μην ντύνεστε υπερβολικά για ύπνο. Φορέστε πιτζάμες από βαμβάκι ή λινό που αναπνέουν.
- Επιλέξτε ελαφριά κλινοσκεπάσματα που μπορείτε να τα “πετάξετε” στον ύπνο σας. Αποφύγετε τις συνθετικές ίνες και τα φανελένια κλινοσκεπάσματα
- Εξετάστε το ενδεχόμενο να χρησιμοποιήσετε ένα δροσερό στρώμα ή μαξιλάρι και αποφύγετε αυτά που μπορούν να περιορίσουν τη ροή του αέρα.
- Αποφύγετε τα πικάντικα φαγητά, την καφεΐνη ή το αλκοόλ πριν τον ύπνο.
Πολλές προϋποθέσεις και πολλοί παράγοντες μπορούν να προκαλέσουν νυχτερινές εφιδρώσεις, αλλάζοντας το αυστηρά ρυθμιζόμενο σημείο αναφοράς θερμοκρασίας του σώματος, στο οποίο το σώμα προσπαθεί να διατηρήσει την κεντρική του θερμοκρασία.
